Sâu răng: Nguyên nhân, quá trình và phương pháp điều trị

Theo thống kê của Bộ Y tế, sâu răng chiếm tới 90% các bệnh lý răng lợi, và sâu răng vĩnh viễn có xu hướng gia tăng theo độ tuổi. Vì vậy, đây được xem là một bệnh lý nha chu phổ biến và ai cũng đều nâng cao ý thức phòng ngừa. Răng sâu không chỉ gây đau nhức, khó khăn khi ăn nhai, mà còn có thể ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe tổng thể người bệnh. Vì thế, bạn không nên xem nhẹ và chủ quan.

Sâu răng là gì?

Sâu răng là tình trạng răng bị tổn thương, mủn răng, xuất hiện lỗ hổng (hố đen) trên răng, do sự phân hủy của răng do axit tạo ra bởi vi khuẩn và mảng bám lâu ngày không được làm sạch. Sâu răng sẽ làm phá vỡ cấu trúc răng, dễ ảnh hưởng đến cả men răng (lớp phủ bên ngoài của răng) và lớp ngà của răng.

Quá trình bắt đầu hình thành hiện tượng sâu răng có thể bạn sẽ không nhận biết được, cho đến khi răng đổi màu và xuất hiện một vài đốm màu vàng, đen trên bề mặt răng.

Người bị sâu răng dễ gặp hiện tượng đau nhức, khó ăn nhai,… nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới các biến chứng tăng nặng như: Viêm mô quanh răng, mất răng, nhiễm trùng,…

Nguyên nhân gây sâu răng

Như đã đề cập ở trên, nguyên nhân sâu răng chính là do vi khuẩn, mảng báo tạo axit gây nên. Bên cạnh đó, còn do một số tác nhân khác như:

1. Không đánh răng đủ

Theo các chuyên gia nha khoa khuyến nghị, mỗi ngày chúng ta nên tạo thói quen chăm sóc, vệ sinh răng miệng 2 lần/ngày. Thế nhưng, nhiều người không làm đúng và đủ.

Răng không được vệ sinh sạch, đều đặn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây sâu răng.

2. Đánh răng sai cách

Nhiều người bị bệnh về răng lợi, đặc biệt là sâu răng do đánh răng sai cách. Thường sẽ theo thói quen chải răng kéo ngang, bàn chải chất lượng kém gây hại men răng và mòn cổ chân răng. Điều này tạo thuận lợi cho vi khuẩn phát triển gây sâu răng.

Bạn nên lựa chọn bàn chải có lông tơ, đều, có bề mặt đủ rộng để tiếp xúc được với toàn bộ mặt răng trước – sau. Khi đánh răng, cần chải dọc răng và xoay tròn, tuyệt đối không kéo ngang sẽ làm hại men răng và mòn cổ chân răng. Đồng thời, bạn cần làm sạch cả lưỡi, nhằm đảm bảo vệ sinh khoang miệng.

3. Ăn vặt và đồ ngọt nhiều

Thói quen thường xuyên ăn vặt và tiêu thụ đồ ngọt nhiều là lý do vì sao bạn dễ bị sâu răng. Tình trạng này rất phổ biến ở trẻ em.

Bánh, kẹo, nước ngọt, đồ ăn vặt, đồ chiên xào,… sẽ rất dễ bám dính vào răng trong một thời gian dài. Chúng sẽ tích tụ và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn “tấn công” răng. Vì vậy bạn cần vệ sinh sạch sẽ, đặc biệt là trước khi đi ngủ.

4. Uống ít nước hoặc cơ thể thiếu nước

Chắc hẳn bạn sẽ ngạc nhiên vì không nghĩ, thiếu nước là tác nhân gây sâu răng phải không?

Nếu bạn không thường xuyên uống nước trong ngày, các mảng bám thức ăn trên răng khó rửa trôi, làm sạch. Hoặc cơ thể thiếu nước, làm cho tuyến nước bọt không đủ điều tiết). Nước bọt có vai trò quan trọng trong quá trình rửa sạch thức ăn, mảng bám trên mặt răng. Các khoáng chất trong nước bọt sẽ giúp hạn chế vi khuẩn phát triển, trung hòa axit gây hại và giảm thiểu nguy cơ sâu răng.

5. Mắc các bệnh lý răng lợi

Nếu răng bạn bị tụt nướu, nút vỡ hoặc yếu, sẽ tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho thức ăn bám dính, khó làm sạch và tạo thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, dẫn tới tình trạng sâu răng.

6. Có tiền sử mắc các bệnh nền

Bên cạnh các yếu tố gây sâu răng kể trên, thì một tác nhân nữa không thể không kể tới đó chính là những người mắc bệnh nền như: Tiểu đường, trào ngược dạ dày, loét dạ dày (axit dạ dày). Những bệnh nhân này có nguy cơ dễ sâu răng cao gấp đôi so với người bình thường.

Dấu hiệu nhận biết sâu răng

Nếu quan sát kỹ, người bệnh hoàn toàn có thể nhận biết dấu hiệu sâu răng như sau:

1. Đau buốt

Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi bị sâu răng. Bởi lẽ, vi khuẩn tấn công khiến cho ngà răng bị bào mòn làm ảnh hưởng đến dây thần kinh, khiến răng dễ bị ê buốt. Triệu chứng rõ ràng hơn khi ăn uống thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh, cơn đau sẽ khiến người bị giật mình và đau buốt kéo lên đầu rất khó chịu.

Xảy ra tình trạng này là do, thức ăn bị mắc kẹt vào vị trí đã sâu hoặc khi ăn đồ nóng, lạnh, ngọt,… sẽ rất dễ bị đau buốt.

Xem thêm: 14 cách chữa trị đau răng sâu hiệu quả tức thời, nhanh nhất

2. Nướu sưng, chảy máu

Khi răng sâu, phần nướu rất nhạy cảm, chỉ cần có sự tác động như: chải răng, dùng tăm chỉ nha khoa xỉa răng,… cũng đề dẫn tới chảy máu, nhiễm trùng.

Lúc này, người bệnh mới để ý và phát hiện ra hiện tượng sâu răng đang hình thành.

3. Nhìn thấy chấm đen trên răng

Nếu bạn quan sát, để ý sẽ thấy được men răng và ngà răng bị tổn thương, các đốm đen nhỏ li ti bắt đầu xuất hiện. Với các lỗ có kích thước to hơn, thức ăn dễ nhét vào, khi bạn lấy sạch thì sẽ thấy lỗ hổng trên răng.

4. Hơi thở có mùi

Hơi thở có mùi là điều mà bất kỳ ai cũng ái ngại. Khi răng bị sâu, thức ăn giắt vào lâu ngày không được làm sạch, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và thức ăn bị phân hủy, khiến hơi thở có mùi.

5. Dấu hiệu khác

Bên cạnh các dấu hiệu sâu răng trên, người bệnh có thể sẽ xuất hiện tình trạng ê buốt lan sang vùng cận kề, sốt nhẹ, đắng miệng,…

Với những trường hợp sâu răng, không có can thiệp gì mà uống thuốc giảm đau thì tình trạng đau buốt vẫn không được cải thiện.

Quá trình sâu răng xảy ra như thế nào?

Như bạn đã biết, trong khoang miệng là nơi trú ngụ của rất nhiều vi khuẩn,… khi ăn uống, vi khuẩn sẽ tích tụ tạo một lớp màng sinh học bám dính trên răng (hay còn gọi là mảng bám).

Mảng bám tích tụ, không được làm sạch sẽ bắt đầu xuất hiện sâu răng, bạn phải trải qua qua các giai đoạn sau:

1. Sâu răng giai đoạn đầu (sâu men răng)

Các axit bắt đầu hòa tan khoáng chất trong lớp men cứng bao phủ răng, gây ra tổn thương bên dưới bề mặt của răng. Nếu được xác định sớm và tiến hành điều trị thì sâu răng ở giai đoạn này có thể được chữa khỏi hoàn toàn.

2. Sâu răng giai đoạn trung bình (sâu ngà răng)

Nếu bạn không phát hiện hoặc chủ quan bỏ qua giai đoạn đầu khi chớm sâu, axit sẽ tiếp tục ăn mòn răng, các lỗ nhỏ trên bề mặt răng bắt đầu hình thành. Chúng sẽ nhanh chóng phát triển, lan rộng và tiếp tục ăn mòn cùng với lớp men răng bị hư hỏng. Dần dần, bạn sẽ cảm thấy đau buốt răng do axit đã ăn mòn và làm hỏng lớp ngà răng bên trong.

Giai đoạn này đặc biệt nguy hiểm, phần chân răng lộ ra và phủ lên bằng một lớp màng màu vàng sậm hoặc đen thì bạn cần nhanh chóng tới gặp nha sĩ ngay. Lúc này vẫn có cơ hội điều trị để bảo tồn răng thật.

3. Sâu răng giai đoạn rộng (viêm và chết tủy)

Khi các lớp bên ngoài của răng bị hư hỏng nặng, axit sau đó sẽ tiếp tục thấm qua lớp ngà mềm hơn của răng. Lớp cấu trúc ngà và men răng bị phá vỡ, bạn có thể dễ dàng nhìn thấy.

Giai đoạn này, bạn không tới gặp nha sĩ và điều trị đúng cách thì tình trạng sâu trong ngà răng sẽ tiếp tục tăng nặng và ăn sâu hết lớp bên trong của răng – Nơi có chứa các sợi dây thần kinh. Lúc này, tủy đang bị viêm nặng hơn nữa là chết tủy. Bạn sẽ cảm thấy vô cùng đau đớn, cơn đau có thể làm bạn mất ăn, mất ngủ, ảnh hưởng sức khỏe.

Nguy hiểm hơn nữa, có thể bạn sẽ được chỉ định điều trị tủy hoặc nhổ bỏ răng sâu đó.

Vì vậy, để hạn chế nguy cơ sâu răng bạn nên tạo thói quen thăm khám sức khỏe răng lợi định kỳ để sớm phát hiện và ngăn chặn sâu răng.

Phương pháp điều trị sâu răng

1. Một số phương pháp trị sâu răng tại nhà

– Kem đánh răng chứa flour: Trước hết, để phòng ngừa và cải thiện tình trạng sâu răng, việc cần làm đầu tiên là bạn nên làm sạch răng thường xuyên, sử dụng chỉ nha khoa và đánh răng với loại kem có chứa hàm lượng flour cao. Nhằm giúp tái tạo khoáng hóa men răng, ngăn ngừa và cải thiện sâu răng.

– Dầu dừa: Đây là cách chữa sâu răng dân gian, bạn có thể thực hiện như sau: Cho dầu dừa vào với nước lọc với tỷ lệ 2:1, sau đó lắc đều và ngậm trong khoảng 20 phút và nhổ ra.

Hỗn hợp này sẽ giúp, khoang miệng được làm sạch và giảm thiểu vi khuẩn trong miệng, mảng bám và viêm nướu răng cũng được cải thiện.

– Nha đam: Nha đam có tính kháng khuẩn, chống viêm cao, vì thế sử dụng nha đam có thể giúp chống lại vi khuẩn gây sâu răng hiệu quả. Cách làm như sau: Lá nha đam rửa sạch, gọt bỏ phần vỏ và lấy phần thịt nha đam. Sau đó nghiền nhỏ, lọc lấy nước và súc 3 – 5 lần trong ngày.

Lưu ý, hãy ngậm nước nha đam khoảng 2 phút trước khi nhổ bỏ.

– Ăn rễ cam thảo: Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra hợp chất licoricidin và licorisoflavan-A có trong rễ cam thảo khô có tác dụng kháng khuẩn hiệu quả. Ngoài ra, rễ cam thảo còn có chứa một hợp chất quan trọng nữa là glycyrrhizin, đây là chất có thể ngăn ngừa, làm giảm sự phát triển của các loại vi khuẩn có liên quan tới sâu răng và bệnh nướu răng.

Chính vì vậy, bạn có thể ăn rễ cam thảo khô mỗi ngày để cải thiện các bệnh về răng, đặc biệt là sâu răng.

– Kẹo cao su không đường: Nhai kẹo cao su không đường sau bữa ăn, làm giảm mức độ vi khuẩn gây hỏng men răng.

Đây cũng được xem là giải pháp nhằm trang bị tốt để chống lại sự phân hủy của thức ăn bám trên răng.

Bên cạnh một số cách điều trị sâu răng tại nhà này, bạn cũng cần lưu ý: Để ngăn ngừa sâu răng, bạn nên hạn chế ăn các loại thức chứa lượng đường lớn. Tại thói quen thăm khám răng định kỳ để ngăn ngừa sâu răng hiệu quả.

Xem thêm: 15 Cách chữa trị sâu răng tại nhà hiệu quả vĩnh viễn

2. Phương pháp điều trị sâu răng chuyên sâu

Để điều trị sâu răng đúng và hiệu quả, còn phụ thuộc vào tình trạng thực tế của răng. Bên cạnh các biện pháp khắc phục tại nhà, thì bạn cũng nên hướng tới phương pháp điều trị chuyên sâu được thực hiện bởi nha sĩ. Cụ thể như:

– Phương pháp điều trị bằng flour: Nếu tình trạng sâu răng của bạn mới bắt đầu, phương pháp điều trị bằng flour có thể giúp phục hồi men răng cho bạn và chấm dứt tình trạng sâu răng. Phương pháp điều trị flour có thể là các dạng khác nhau: Lỏng, gel, bọt hoặc dầu bóng.

Nha sĩ sẽ sử dụng một lượng vừa đủ để chải sạch và xử lý vùng răng sâu của bạn. Chúng được áp dụng trong trường hợp sâu nhẹ.

– Trám răng: Là cách chữa sâu răng được áp dụng trong trường hợp nặng hơn. Chúng bắt đầu sâu diện rộng vùng men răng và chớm vào ngà răng.

Trám răng được làm bằng nhiều vật liệu khác nhau, chẳng hạn như: Composite, xi-ment, kim loại vàng – bạc, hợp kim amalgam,…

– Bọc chụp răng: Đối với tình trạng sâu nặng hoặc răng yếu, nha sĩ sẽ đưa ra phương án xử lý răng sâu bằng cách bọc chụp – Một mão răng sẽ được thay thế toàn bộ mặt răng tự nhiên của bạn.

Trước khi bọc chụp lên, nha sĩ sẽ loại bỏ tất cả các phần bị sâu và làm sao giúp đảm bảo cho mão răng bọc vừa khít tại vị trí răng sâu đó.

Mão răng này có thể được làm bằng nhựa, kim loại, sứ bán phần hoặc sứ toàn phần,… (tùy sự lựa chọn của người bệnh).

– Điều trị tủy: Đây là phương pháp điều trị để sửa chữa và cứu một chiếc răng bị nhiễm trùng hoặc hư hỏng nặng thay vì nhổ bỏ nó.

Nha sĩ sẽ xử lý bằng cách, lấy hết phần tủy hỏng ra. Tiếp đó, nha sĩ sẽ đưa thuốc vào ống tủy để làm sạch, đảm bảo không còn vùng nhiễm trùng nào. Kết thúc quá trình điều trị này, phần cùi răng sẽ được nha sĩ thay thế bằng miếng trám.

– Nhổ răng: Trường hợp răng sâu nặng, chết tủy, không thể bảo tồn thì việc nhổ bỏ là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, sâu răng nếu phải nhổ bỏ thì sẽ để lại một khoảng trống tại vị trí ấy. Không có răng thay thế thì sẽ làm ảnh hưởng tới các răng bên cạnh, gây dịch chuyển và làm tiêu xương hàm.

Và biện pháp thay thế cho chiếc răng này, hiện nay có rất nhiều cách như: Trồng Implant, làm cầu răng, răng giả tháo lắp,…

Trong trường hợp này, bạn nên cân nhắc lựa chọn một phương pháp thay thế răng, để giảm thiểu những rủi ro về sau khi răng sâu bị mất nhé!

Cách phòng ngừa sâu răng

Nhằm bảo vệ răng chắc khỏe và ngăn ngừa sâu răng, dưới đây là một số biện pháp bạn cần lưu ý thực hiện:

– Tạo thói quen đánh răng đúng, đủ ít nhất 2 lần/ngày với kem đánh răng có chứa flour. Tốt hơn là thực hiện sau mỗi bữa ăn và đặc biệt lưu ý trước khi đi ngủ.

– Sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng và súc miệng bằng nước súc miệng có chứa flour. Trên thị trường có một số loại nước súc miệng chứa thành phần khử trùng, tiêu diệt vi khuẩn gây mảng báo tốt.

– Ăn các bữa ăn cân bằng dinh dưỡng và hạn chế ăn vặt. Tránh xa các loại carbohydrate như: Bánh ngọt, kẹo ngọt, đồ chiên rán, nước ngọt,… những chất này có thể tồn đọng trên bề mặt răng. Vì vậy, nếu bạn lỡ ăn chúng thì nên làm sạch thức ăn bám dính trên bề mặt răng. Tốt nhất, hãy đánh răng ngay sau khi ăn nó.

– Tạo thói quen thăm khám sức khỏe răng lợi định kỳ 2 lần/năm để tầm soát các bệnh lý răng lợi tốt nhất.

Như vậy có thể thấy, sâu răng có thể gây ra nhiều đau đớn, phiền toái và thậm chí khiến cho răng không thể tồn tại. Điều này làm ảnh hưởng lớn tới sức khỏe răng lợi và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Vì vậy, thông qua nội dung bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu hơn về tác hại của sâu răng và có những cách phòng ngừa điều trị, hiệu quả nhé!